Dr. Christian Greco, conservator van het Rijksmuseum van Oudheden, gaf een college over mummies, en of zij niet eigenlijk terug naar Egypte zouden moeten...Waarom mummificeerden de Egyptenaren hun doden eigenlijk?Volgens de oude Egyptenaren zitten er in ons lichaam twee elementen die na de dood blijven bestaan: de ziel (die heet bij de Egyptenaren de ba) en de levenskracht (de ka). Zij wonen in het lichaam, en daarom was het voor de Egyptenaren belangrijk om te zorgen dat die na de dood bleef bestaan. Voor zover bekend stamt de eerste vorm van mummificatie in Egypte uit de prehistorie (vóór 3000 v. Chr.). Uit die periode zijn vooral een aantal ‘natuurlijke’ mummies bewaard gebleven: lichamen die spontaan zijn uitgedroogd in de woestijn. Zo zagen de Egyptenaren dat ze hun doden konden mummificeren. De jakhalsgod Anoebis leerde hen hoe het precies moest.
Zijn er mummies in het Rijksmuseum van Oudheden?
Ja! De collectie Egyptische mummies van het Rijksmuseum van Oudheden is zelfs een van de belangrijkste verzamelingen ter wereld. Het museum heeft 31 mensenmummies, 73 dierenmummies en 28 gemummificeerde lichaamsdelen. In de achttiende en negentiende eeuw werden mummies vaak kapotgesneden om te zoeken naar goud en amuletten, maar in het museum zijn ze zorgvuldig bewaard gebleven. Daardoor kunnen we ze nu nog steeds bekijken en bestuderen.
Waarom is het bestuderen van mummies belangrijk?Archeologische voorwerpen zijn niet alleen kostbaar wanneer ze uit goud of edelstenen bestaan. Ook de context van de objecten is erg belangrijk: waar de objecten lagen, en wat daar nog meer gevonden is. Zo kunnen archeologen achterhalen wat er duizenden jaren geleden op die plaats is gebeurd. In het geval van mummies is dat vaak moeilijk: ze zijn al heel lang geleden opgegraven door mensen die de context niet belangrijk vonden, en we kunnen niet meer precies ontdekken waar ze gevonden zijn. Toch kunnen mummies ons nog steeds veel vertellen over de Egyptische geschiedenis en de gebruiken van de Egyptenaren. Bijvoorbeeld door hiërogliefen of schilderingen op de mummiekist, of door de manier waarop het lichaam is gemummificeerd.
Is het goed om mummies in een museum tentoon te stellen?Je zou kunnen zeggen dat het niet goed is om dat te doen, omdat mummies eigenlijk dode mensen zijn die vredig in hun graf zouden moeten rusten. Aan de andere kant zijn ze een belangrijke bron van informatie voor wetenschappers en archeologen. In het museum wordt er veel nagedacht over dit vraagstuk. We willen de mummies graag aan de bezoekers laten zien, maar we vinden het heel belangrijk dat dit respectvol gebeurt. Gemummificeerde lichaamsdelen bijvoorbeeld zullen wij nooit tentoonstellen; die blijven veilig in ons depot rusten.
Zouden mummies eigenlijk terug naar Egypte moeten?Egyptische voorwerpen die al sinds de vorige eeuw in buitenlandse musea aanwezig zijn, hebben daar ook een geschiedenis opgebouwd. Ze zijn vroeger met toestemming van Egypte naar het buitenland gegaan. Ze worden goed bewaard en vertegenwoordigen Egypte heel goed in het buitenland. Zo hebben ze ook een belangrijke taak in de musea buiten Egypte, en kunnen wij er veel van leren. Daarom is het soms ook goed dat deze voorwerpen in het buitenland blijven.
Leukste vraag: vergaat een uitgepakte mummie?Vroeger, in de 17e en 18e eeuw, werden mummies uitgepakt omdat men nieuwsgierig was naar wat er onder al die windsels zat. Maar zodra de lichamen uitgepakt waren, vergingen ze helaas. De eerste directeur van het Rijksmuseum van Oudheden, Caspar Reuvens, wilde dat dit ogenblikkelijk stopte en beschermde de mummies. Tegenwoordig hoeven we een mummie ook niet meer uit te pakken om te zien wat er onder de doeken zit, dankzij het gebruik van röntgenstraling en CT-scans. Toch zijn er in het museum en in het depot een aantal mummies en lichaamsdelen van mummies die ooit uitgepakt zijn, en die worden beschermd in een kamer met klimaatbeheersing. In zo'n kamer kunnen we zelf de toestand van de lucht instellen en zo lukt het heel goed om ze te blijven conserveren.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten