Bioloog en komkommerkenner Brigitta de Wilde geeft in de Hortus botanicus antwoord op de vraag of er rode komkommers zijn.Is er veel te vertellen over komkommers?‘We hebben ook andere leden van de komkommerfamilie besproken, de Cucurbitaceae. Ik had gedacht dat de kinderen het vreemd zouden vinden dat ook bijvoorbeeld meloenen, courgettes, kalebassen en pompoenen tot die familie behoren, maar dat vonden ze heel gewoon. Dat de ene vrucht als groente gebruikt wordt en de andere als fruit vonden ze ook niet gek. Kalebassen kun je eten als ze jong zijn, en als ze oud en uitgedroogd zijn kun je er van alles van maken. Van eetnap tot melkfles. In veel landen levert de komkommerfamilie belangrijk ‘stapelvoedsel’, dat wil zeggen dat de vruchten het basisvoedsel vormen. Er zijn ook familieleden die als medicijn gebruikt kunnen worden.’
Groeien ze ook in het wild?‘Er is één lid van de komkommerfamilie dat in Nederland in het wild voorkomt: de Heggerank, een plantje dat in de duinen groeit en kleine besjes maakt die van groen via oranje naar rood verkleuren, als een stoplicht. In de tropen groeien allerlei wilde familieleden van de komkommer. Zoals een liaan die op enorme hoogte zijn vruchten maakt. Mijn man en ik waren een keer op een wetenschappelijke expeditie in Malaysia, en we mochten planten verzamelen voor het herbarium - dat is een verzameling gedroogde planten met alle wetenschappelijke informatie over de vindplaats erbij. Er klom een man voor ons helemaal naar boven om de vruchten van die liaan te verzamelen - zeker wel twintig meter hoog, en dan moest hij nog met een soort vishengel met daaraan een mes de twijg met vruchten lossnijden. Dat was erg dapper van hem. Het bleek een heel nieuwe, nog niet ieder ontdekte soort te zijn. Die plant hebben we naar de man genoemd die ons geholpen heeft: de Bayabusua.’
Een liaan, is dat een slingerplant?‘Je hebt planten die zich echt om iets heen slingeren; dat doen de planten uit de komkommerfamilie niet. Die maken ranken waar ze zich mee vastpakken. Dat noemen we klimplanten. Wij hebben een vrucht met grote gevleugelde zaden van een andere liaan meegenomen, Alsomitra macrocarpa. De vrucht is zo groot als een hoed en bevatte wel duizend zaden. Ik had voor alle kinderen een gevleugeld zaad meegebracht. Het was te oud om te ontkiemen maar je kon nog wel uitproberen hoe fantastisch het vloog. Er is zelfs een zweefvliegtuig gemaakt dat helemaal de vorm van dit zaadje heeft, omdat het zo supergoed zweeft.’
Rare naam eigenlijk, komkommer.‘Een van de kinderen had kromme komkommers gekweekt en die noemde hij kromkommer. Ze wisten ook wat de verleden tijd van een komkommer is: kwamkwammer. De vorm is soms ook raar: vooral pompoenen hebben soms de meest bizarre vormen.’
En de bloemen?‘Die zijn bijna altijd geel of wit; een heel enkele keer rood, zoals bij de liaan waar ik eerder over vertelde. De vruchten zijn bij een aantal soorten wel rood. Zoals bij de Heggerank.’
Komkommers smaken eigenlijk nergens naar.
‘Dat zeiden de kinderen ook: er zit haast geen smaak aan dus de meeste kinderen lusten wel komkommers, vonden ze. Maar oorspronkelijk hebben bijna alle komkommers een bittere smaak. Kwekers hebben net zo lang gezocht tot ze de bittere smaak van de komkommer kwijt waren. Net zoals je piepkleine snack-komkommers hebt; kwekers hebben steeds kleinere komkommers met elkaar gekruist tot zo’n mini-komkommertje. Ik had wat bitter smakende Momordica-vruchten meegenomen, die zien eruit als een wrattige komkommer, maar sommige kinderen vonden dat best lekker. Ik had ook zoete meloen om te proeven, dat vond bijna iedereen lekker.’
Geen opmerkingen:
Een reactie posten