Tijdens het college op 3 april vertelde archeoloog en conservator Lucas Petit in het Rijksmuseum van Oudheden over uitvindingen in het oude Midden-Oosten.
Waar ligt het Midden-Oosten eigenlijk?
Het Midden-Oosten is een enorm gebied, zelfs groter dan Europa, en ligt op het kruispunt van drie continenten: Europa, Azië en Afrika. Het is zo groot dat het in het noorden kan sneeuwen en in het zuiden 50 graden Celsius kan worden. Je kunt je waarschijnlijk goed voorstellen dat er in het oude Midden-Oosten daarom heel veel verschillende mensen woonden. Bepaalde inwoners geloofden in één god, anderen in meerdere goden. Sommige mensen leefden in een stad, anderen trokken met hun kuddes rond en woonden in tenten. Sommigen hadden dikke warme kleren aan en weer anderen dunne jurken. Al deze groepen hadden hun eigen karakter, hun eigen cultuur. Archeologen onderzoeken deze verschillende culturen. Ook Nederlandse onderzoekers. Soms moeten ze daarvoor naar het Midden-Oosten reizen.
Het Midden-Oosten is een enorm gebied, zelfs groter dan Europa, en ligt op het kruispunt van drie continenten: Europa, Azië en Afrika. Het is zo groot dat het in het noorden kan sneeuwen en in het zuiden 50 graden Celsius kan worden. Je kunt je waarschijnlijk goed voorstellen dat er in het oude Midden-Oosten daarom heel veel verschillende mensen woonden. Bepaalde inwoners geloofden in één god, anderen in meerdere goden. Sommige mensen leefden in een stad, anderen trokken met hun kuddes rond en woonden in tenten. Sommigen hadden dikke warme kleren aan en weer anderen dunne jurken. Al deze groepen hadden hun eigen karakter, hun eigen cultuur. Archeologen onderzoeken deze verschillende culturen. Ook Nederlandse onderzoekers. Soms moeten ze daarvoor naar het Midden-Oosten reizen.
Wat is er allemaal uitgevonden in het Midden-Oosten?
Er is veel uitgevonden en bedacht in dit gebied. Het schrift is er ontstaan, maar ook de ploeg, het wetboek, de zeilboot, de baksteen, de brief, het wiel en zelfs onze dropjes. Het is wel belangrijk om je te realiseren dat dit de huidige stand van zaken is. Nieuwe opgravingen kunnen zo maar opeens een nog oudere baksteen vinden buiten het Midden-Oosten.
Er is veel uitgevonden en bedacht in dit gebied. Het schrift is er ontstaan, maar ook de ploeg, het wetboek, de zeilboot, de baksteen, de brief, het wiel en zelfs onze dropjes. Het is wel belangrijk om je te realiseren dat dit de huidige stand van zaken is. Nieuwe opgravingen kunnen zo maar opeens een nog oudere baksteen vinden buiten het Midden-Oosten.
Dan is het Midden-Oosten dus de oorsprong van onze beschaving?
Nee, zo kunnen we dat niet zeggen. Het ontstaan van een beschaving gebeurt nooit in één gebied of gedurende één periode. Archeologen hebben wel ontdekt dat mensen in het oude Midden-Oosten heel vroeg zijn begonnen met het bewerken van akkers en het bouwen van steden. Omdat het vaak erg droog was moesten ze trucjes uitvinden om te overleven. Maar hetzelfde gebeurde in andere gebieden. En soms werd iets ontdekt op twee verschillende continenten, zoals het maken van aardewerk.
Nee, zo kunnen we dat niet zeggen. Het ontstaan van een beschaving gebeurt nooit in één gebied of gedurende één periode. Archeologen hebben wel ontdekt dat mensen in het oude Midden-Oosten heel vroeg zijn begonnen met het bewerken van akkers en het bouwen van steden. Omdat het vaak erg droog was moesten ze trucjes uitvinden om te overleven. Maar hetzelfde gebeurde in andere gebieden. En soms werd iets ontdekt op twee verschillende continenten, zoals het maken van aardewerk.
Is het aardewerk dan niet ontstaan in het Midden-Oosten?
Nee, waarschijnlijk waren de inwoners van Azië de eersten. Klei vind je over de hele wereld. Waarschijnlijk door toeval, bijvoorbeeld toen iemand een stukje klei in een kampvuur gooide, ontdekte men dat het keihard werd. Zo ontstond rond 18.000 jaar geleden aardewerk, eerst dus in Azië, daarna in Afrika en pas later in het Midden-Oosten.
Nee, waarschijnlijk waren de inwoners van Azië de eersten. Klei vind je over de hele wereld. Waarschijnlijk door toeval, bijvoorbeeld toen iemand een stukje klei in een kampvuur gooide, ontdekte men dat het keihard werd. Zo ontstond rond 18.000 jaar geleden aardewerk, eerst dus in Azië, daarna in Afrika en pas later in het Midden-Oosten.
Zijn uitvinders altijd verstrooide mannen met lange, grijze baarden?
Dat idee van verstrooide uitvinders met lange baarden klopt soms wel, maar niet altijd. Er zijn vrouwelijke uitvinders en ook kinderen die dingen bedenken. In het oude Midden-Oosten waren uitvinders waarschijnlijk mannen. Maar het waren niet de personen met de langste baarden; dat waren doorgaans de koningen.
Dat idee van verstrooide uitvinders met lange baarden klopt soms wel, maar niet altijd. Er zijn vrouwelijke uitvinders en ook kinderen die dingen bedenken. In het oude Midden-Oosten waren uitvinders waarschijnlijk mannen. Maar het waren niet de personen met de langste baarden; dat waren doorgaans de koningen.
Wie waren dan de uitvinders in het Midden-Oosten?
Vermoedelijk bestonden er toen geen beroepsuitvinders. Het waren normale mensen, zoals boeren, kleermakers of timmermannen, die iets ‘nieuws’ bedachten. Ze vonden een oplossing voor een probleem. Zo werd de ploeg uitgevonden en het schrift. Maar er zijn ook dingen die wij niet met het oude Midden-Oosten verbinden.
Vermoedelijk bestonden er toen geen beroepsuitvinders. Het waren normale mensen, zoals boeren, kleermakers of timmermannen, die iets ‘nieuws’ bedachten. Ze vonden een oplossing voor een probleem. Zo werd de ploeg uitgevonden en het schrift. Maar er zijn ook dingen die wij niet met het oude Midden-Oosten verbinden.
Wat dan?
Weet je bijvoorbeeld waarom een klok 12 uren en geen 10 heeft? Het opdelen in 12, 24, of 60 zoals in onze klok, maar trouwens ook de gradenboog op je geodriehoek stamt uit het oude Midden-Oosten. De inwoners rekenden en telden al meer dan 4.000 jaar geleden met zes en zestigtallen. Ze wisten dat een jaar ongeveer 360 dagen had en dat er 12 volle manen waren.
En? Bestond er al asfalt duizenden jaren geleden?
Asfalt lijkt iets heel moderns; grote brede wegen met kilometers file. Natuurlijk is de auto een recente uitvinding, maar de asfaltweg bestaat al meer dan 2.600 jaar. Er leefde in die tijd een koning in de oude stad Babylon die bruggen, tempels en paleizen liet bouwen en straten liet aanleggen. Archeologen hebben hier een wel heel bijzondere weg gevonden: de oudste asfaltweg ter wereld. Natuurlijk is ons asfalt tegenwoordig van veel betere kwaliteit, maar het belangrijkste bestanddeel, bitumen, werd ook in de oudheid al gebruikt.
Weet je bijvoorbeeld waarom een klok 12 uren en geen 10 heeft? Het opdelen in 12, 24, of 60 zoals in onze klok, maar trouwens ook de gradenboog op je geodriehoek stamt uit het oude Midden-Oosten. De inwoners rekenden en telden al meer dan 4.000 jaar geleden met zes en zestigtallen. Ze wisten dat een jaar ongeveer 360 dagen had en dat er 12 volle manen waren.
En? Bestond er al asfalt duizenden jaren geleden?
Asfalt lijkt iets heel moderns; grote brede wegen met kilometers file. Natuurlijk is de auto een recente uitvinding, maar de asfaltweg bestaat al meer dan 2.600 jaar. Er leefde in die tijd een koning in de oude stad Babylon die bruggen, tempels en paleizen liet bouwen en straten liet aanleggen. Archeologen hebben hier een wel heel bijzondere weg gevonden: de oudste asfaltweg ter wereld. Natuurlijk is ons asfalt tegenwoordig van veel betere kwaliteit, maar het belangrijkste bestanddeel, bitumen, werd ook in de oudheid al gebruikt.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten