Wie heeft hier een stinkbom neergelegd?

Bioloog Paul Kessler, directeur van de Hortus Botanicus, gaf antwoord op de vraag ‘wie heeft hier een stinkbom neergelegd?’.

Een stinkbom in de Hortus?
‘Er zijn bloemen en vruchten die wij ontzettend vies vinden ruiken – dieren denken daar vaak anders over. We hebben het nu over vruchten gehad. Eentje stonk geweldig maar smaakte heerlijk. Een vrucht is het rijp geworden vruchtbeginsel van een bloem. Meestal zijn vruchten die we eten fruit of noten. Maar een aubergine is wel vrucht maar eten we als groente en een avocado is een twijfelgeval. De een eet het als fruit, de ander als groente. Een meisje vertelde dat haar ouders rijpe avocado op hun brood smeren.’

Kenden de kinderen alle namen?
‘De meeste wel: limoen, kokosnoot, mango, ananas, vijgen, dadel – allemaal geen probleem. Alleen de kaki kreeg het bordje ‘sinaasappel’, een ander vond het een oranje tomaat. De naam ‘avocado’ was bij de mango terechtgekomen. Een paar vruchten waren helemaal niet bekend: de guave, de ramboetan, de duku, de mangistan, de nangka. Allemaal vruchten die je meestal niet zomaar in de supermarkt kan kopen. De kinderen kenden wel de ugli, waar ik zelf nooit van gehoord had; het is een kruising tussen verschillende citrusvruchten.

Hoe zit het met die apenbillen?
‘Ik had een coco de mer, een zeekokosnoot, bij me. De kinderen wilden weten hoe zwaar die waren: ‘Mag ik die apenbillen eens voelen?’. Maar ik had een gedroogd exemplaar dat licht was. Vers kan hij rustig 30 kilo wegen.’

Wisten de kinderen waar het fruit vandaan kwam?
‘Ze wisten precies welke vruchten wel en welke niet in Nederland groeien. Maar of een vrucht van buiten Nederland uit de tropen komt of uit bijvoorbeeld het middellandse-zeegebied of Nieuw-Zeeland, dat was soms even twijfelen. De kinderen wisten wel heel goed wat ze lekker vonden: bijna al het fruit.’

Hebben jullie de vruchten opgegeten?
‘Jazeker, het meeste wel. Eén meisje zit op Taekwondo, zij heeft met een hamer de kokosnoot kapotgeslagen. Een kokosnoot is de pit van een droge vrucht die op veel plekken in de tropen groeit, omdat hij drijft en door de zee verspreid wordt. De kokosnoot wilde iedereen proeven, ik denk dat de meeste kinderen niet vaak kokosnoot eten. Trouwens ikzelf eet het voorlopig ook niet meer want ik sneed me gemeen in mijn vinger bij het verdelen van het vruchtvlees.’

Wat is je lievelingsfruit?
‘De mangistan. Hij lijkt op een lichee. Heerlijk zoet, maar behoorlijk duur. Niet alleen in Nederland, ook in de tropen zelf. Een oud Chinees geloof is dat het geluk brengt als er vier zaden in de vrucht zitten. Helaas, wij hadden alleen vruchten met zes zaden.’

Groeien de vruchten ook in de kassen van de Hortus?
‘Niet alles wat we hebben laten zien. Maar wel de vijg, cacao, papaya, banaan en meer. Ik heb een plaatje van een wilde banaan laten zien: die heeft pitten, de banaan die we eten niet. Dat bananen krom zijn heb ik ook uitgelegd: een tros bananen wordt steeds zwaarder en buigt naar de grond, door omhoog te groeien krijgen de bananen toch voldoende zon.’

En welke vrucht stonk zo verschrikkelijk?
‘De doerian. In veel landen is het wettelijk verboden om een doerian mee te nemen in bus of trein, zo stinken ze. Ik had een klein zakje met een stukje doerian. Wie wilde heeft geproefd - bijna iedereen, al vonden ze het allemaal echt heel erg smerig ruiken. Het is bijna nooit zo dat iets lekker smaakt maar vies ruikt. De kinderen waren wel bang dat ze geweldig uit hun mond zouden gaan stinken. Of dat ook zo was? Dat kon je niet meer vaststellen, het hele lokaal stonk.’